ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ (Τ.Ε.);
Το τμήμα Ένταξης είναι μια δομή της Ειδικής Αγωγής μέσα στα γενικά σχολεία που στόχο έχει την εκπαιδευτική παρέμβαση με εξατομικευμένα προγράμματα στους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.
Λειτουργεί μέσα στο γενικό σχολείο ως ξεχωριστό τμήμα και δέχεται παιδιά από όλες τις τάξεις.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την ίδρυση και λειτουργία του Τ.Ε. είναι να υπάρχουν τρεις (3) μαθητές σε όλο το σχολείο και όχι ανά τάξη με γνωμάτευση.
ΠΟΙΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΦΟΙΤΟΥΝ ΣΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΝΤΑΞΗΣ;
Στο τμήμα Ένταξης μπορούν να φοιτούν μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες (ε.ε.α.) και αναπηρία που για ολόκληρη ή ορισμένη περίοδο της σχολικής τους ζωής εμφανίζουν σημαντικες μαθησιακές δυσκολίες και ως εκ τούτου, εκδηλώνουν χαμηλή σχολική επίδοση.
Στα Τμήματα Ένταξης φοιτούν μαθητές που φέρουν γνωμάτευση από δημόσιο διαγνωστικό φορέα (ΙΠΔ, ΚΕΔΔΥ).
ΠΟΙΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΤΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΕΝΤΑΞΗΣ;
Το Τ.Ε. παρακολουθούν οι μαθητές οι οποίοι έχουν διαγνωστεί από τους επίσημους κρατικούς φορείς οτι αντιμετωπίζουν κάποια μαθησιακή δυσκολία.
Έτσι, ενδέχεται να περιλαμβάνει:
μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες, όπως η δυσλεξία, τα οποία αποτελούν και την πλειοψηφία των μαθητών των Τμημάτων Ένταξης, μαθητές με διάσπαση προσοχής ή/και υπερκινητικότητα, προβλήματα συμπεριφοράς, ήπιες αισθητηριακές μειονεξίες κτλ..
Φυσικά απαραίτητη κρίνεται η σύμφωνη και συνειδητή συγκατάθεση του γονιού και του παιδιού.
ΠΟΙΟΣ ΚΡΙΝΕΙ ΠΟΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ;
Ο εκπαιδευτικός της τάξης εντοπίζει τα παιδιά που μπορεί να χρειάζονται ειδική εκπαιδευτική παρέμβαση σε συνεργασία με τον εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής. Γίνεται ενημέρωση των γονέων και παραπέμπονται στους αρμόδιους φορείς (ΙΠΔ, ΚΕΔΔΥ) ώστε να δοθεί η γνωμάτευση του μαθητή. Οι δημόσιοι αυτοί φορείς αποφασίζουν για το αν ο μαθητής/τρια πρέπει ή όχι να φοιτήσει στο τμήμα ένταξης προτείνοντας μάλιστα το εξατομικευμένο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τον εκάστοτε μαθητή (ΕΠΕ).
ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΕΙ ΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ;
Το τμήμα ένταξης λειτουργεί:
-με κοινό και/ή
-εξειδικευμένο πρόγραμμα,
το οποίο δεν υπερβαίνει για τον κάθε μαθητή τις δεκαπέντε (15) διδακτικές ώρες εβδομαδιαίως.
ΠΟΙΕΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ - ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΞΙΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΑ Τ.Ε.;
Στο Τ.Ε. εφαρμόζεται η μέθοδος της διαφοροποιημένης εκπαίδευσης. Ανάλογα με τις εκάστοτε ανάγκες των μαθητών που το συγκροτούν διαμορφώνεται το σχέδιο μαθήματος, οι στόχοι και οι προσδοκίες.
Χρησιμοποιούνται εναλλακτικοί τρόποι μάθησης και καθοδήγησης όπως συμβολικό-θεατρικό παιχνίδι, δραματοποίηση, μάθηση με υπολογιστή, διδασκαλία με χρήση αντικειμένων και εν συνεχεία γίνεται μετάβαση στο εικονικό και συμβολικό επίπεδο.
Βασική διδακτική μέθοδος που αξιοποιείται είναι η εργασία σε ομάδες. Ο κύριος υπεύθυνος για τη σύνταξη των ομάδων είναι ο εκπαιδευτικός του Τμήματος Ένταξης.
ΤΙ ΔΙΔΑΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΕΝΤΑΞΗΣ;
Η διδακτέα ύλη επιλέγεται και διαμορφώνεται από τον εκπαιδευτικό του Τ.Ε. σε συνεννόηση με τον εκπαιδευτικό της γενικής τάξης. Με τον τρόπο αυτό καταρτίζεται το κατάλληλο, για τον κάθε μαθητή/τρια, εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τροποποιήσεις και προσαρμογές στις ανάγκες των μαθητών του Τ.Ε..
Στο τμήμα ένταξης διδάσκονται μαθήματα τόσο θεωρητικά όσο και θετικά.
Ο ειδικός εκπαιδευτικός στο τμήμα ένταξης καλείται:
-Να κάνει παρέμβαση στις επιμέρους δυσκολίες των μαθητών (π.χ δυσκολίες στην γραφή, αργός ρυθμός ανάγνωσης, δυσκολίες στην γραμματική, στην παραγωγή γραπτού λόγου, δυσκολίες στα μαθηματικά κ.α.).
- Να διδάξει γνωστικές και μεταγνωστικές στρατηγικές διαχείρισης της γνώσης και έναν δομημένο τρόπο μελέτης στο σχολείο και στο σπίτι.
ΓΙΑΤΙ ΤΟ Τ.Ε. ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΝΙΣΧΥΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ;
Στα Τ.Ε. γίνεται προσπάθεια ένταξης του μαθητή στις απαιτήσεις και της ανάγκες της τυπικής τάξης. Ο στόχος λοιπόν είναι να γίνει η κατάλληλη προετοιμασία από τον Ειδικό Παιδαγωγό τόσο γνωστικά όσο και συμπεριφορικά ώστε να επιστρέψει στην τυπική τάξη την κατάλληλη χρονική στιγμή. Έτσι δεν λειτουργεί ενισχυτικά αλλά λειτουργεί δραστικά και επεμβατικά προς όφελος του μαθητή.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥ Τ.Ε.;
Ο ρόλος του ειδικού παιδαγωγού απέναντι στα παιδιά είναι σύνθετος και πολυδιάστατος.
Ασχολείται με την αξιολόγηση, την διερεύνηση των δυσκολιών, την εκπαίδευση και την εν γένει υποστήριξη των ατόμων που παρουσιάζουν ελλείμματα και δυσκολίες στον τομέα της μάθησης. Ως γενικός και βασικός στόχος τίθεται η σχολική αλλά και η κοινωνική ένταξη.
Ο ειδικός παιδαγωγός χρησιμοποιεί διάφορες τεχνικές για να διευκολύνει την μάθηση. Ανάλογα με την δυσκολία του παιδιού οι εκπαιδευτικές στρατηγικές μπορεί να περιλαμβάνουν εξατομικευμένη εκπαίδευση, τεχνικές επίλυσης συγκεκριμένων προβλημάτων και εργασία σε μικρές ομάδες. Τα εξατομικευμένα ειδικά προγράμματα που αναπτύσσει ο ειδικός παιδαγωγός προσδιορίζουν συγκεκριμένους στόχους για κάθε μαθητή ανάλογα με τις ατομικές ανάγκες και ικανότητες.
Ο ειδικός παιδαγωγός συνεργάζεται στενά με τους γονείς προκειμένου να τους πληροφορήσει για την πρόοδο του παιδιού και να προτείνουν τεχνικές διευκόλυνσης της μάθησης στο σπίτι.
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ;
Ο εκπαιδευτικός της κανονικής τάξης παίζει αρχικά σημαντικό ρόλο στον έγκαιρο εντοπισμό των παιδιών που παρουσιάζουν απόκλιση από το μέσο όρο της τάξης, χωρίς να υπάρχει κάποιο γνωστό, ιατρικά διαγνωσμένο αίτιο. Στη συνέχεια, αφού ο ειδικός παιδαγωγός εξετάσει το παιδί και διαπιστώσει ότι οι δυσκολίες του εντάσσονται στις περιπτώσεις που αντιμετωπίζει το Τμήμα Ένταξης, ο εκπαιδευτικός της κανονικής τάξης προτρέπει τους γονείς να απευθυνθούν σε κατάλληλα Διαγνωστικά Κέντρα για μια έγκυρη διάγνωση. Σε μια τέτοια περίπτωση ζητά άδεια από τους γονείς ο μαθητής να ξεκινήσει ειδικό πρόγραμμα αποκατάστασης.
Η παρακολούθηση του Τ.Ε. συνεπάγεται ότι το παιδί, συχνά βγαίνει από την τάξη του για 2 – 5 ώρες την εβδομάδα και παρακολουθεί ειδικά διαμορφωμένο για τις ανάγκες του πρόγραμμα. Κάποιες φορές 6 – 9 μήνες αρκούν για να καλύψει το παιδί το μεγαλύτερο μέρος της απόκλισης από την υπόλοιπη τάξη. Έτσι, ο εκπαιδευτικός του κανονικού τμήματος έχει την υποχρέωση να υποδεχτεί κατάλληλα το μαθητή που επιστρέφει στο τμήμα του, να διαμορφώσει ανάλογο διδακτικό και παιδαγωγικό κλίμα και να του επιτρέψει να προσαρμοστεί στα υπάρχοντα δεδομένα.
ΠΟΙΟΥΣ ΔΙΣΤΑΓΜΟΥΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΙ Ο ΓΟΝΕΑΣ/ ΚΗΔΕΜΟΝΑΣ ΓΙΑ ΤΟ Τ.Ε.;
Παλαιότερα οι γονείς δυσκολεύονταν να αποδεχτούν το γεγονός ότι το παιδί τους παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες, κυρίως λόγω της ελλιπούς ενημέρωσης πάνω στο θέμα. Τα τελευταία χρόνια όμως, οι φόβοι περιθωριοποίησης και μη ομαλής ενσωμάτωσης στο κοινωνικό πλαίσιο έχουν εξομαλυνθεί, γεγονός που οφείλεται στην σωστότερη ενημέρωση και απενοχοποίηση του ΤΕ.
ΠΟΣΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΚΑΤΑΛΑΒΟΥΝ ΟΤΙ ΤΟ ΠΑΙΔΙ ΤΟΥΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ;
Όσο η διαφορετικότητα θεωρείται κάτι αρνητικό όλο και δυσκολότερα μπορεί ο γονιός να αποδεχτεί την παρέμβαση των ειδικών. Η δυσκολία αυτή έχει εξομαλυνθεί τα τελευταία χρόνια, οι γονείς είναι περισσότερο υποψιασμένοι και μάλιστα σε μικρότερες ηλικίες από ότι παλαιότερα, κάτι το οποίο είναι και το θεμιτό, μιας και στις Ειδικές Εκπαιδευτικές Ανάγκες ισχύει ότι η πιο έγκαιρη διάγνωση και παρέμβαση αποτελούν την καλύτερη αντιμετώπιση.
ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ;
Οι στόχοι, μακροπρόθεσμοι και βραχυπρόθεσμοι θέτονται για τον κάθε μαθητή σε διάφορες χρονικές στιγμές κατά την διάρκεια του σχολικού έτους από τους εκπαιδευτικούς Ειδικής Αγωγής. Με βάση αυτούς τους στόχους γίνεται ο προγραμματισμός της διδασκαλίας και αξιολογείται η επιτυχία του προγράμματος, οπότε και θέτονται νέοι στόχοι ή επαναπροσδιορίζονται οι προηγούμενοι σε περίπτωση μη επίτευξης τους.
